Terug naar de basis van kalveropfok; door het oog van de meester

Continu ben je bezig om alle processen op je bedrijf te verbeteren, zoals bijvoorbeeld het rendement van je veestapel. Met de dierenarts bespreek je of de gezondheid van je kalveren wel optimaal is, of je dan de droge koeien moet gaan enten tegen Rota-corona virus, of dat je de huisvesting zou kunnen verbeteren.

Soms is het echter goed om eens een paar stappen terug te nemen, als het ware terug te gaan naar de basis en daarmee weer potentiele problemen vroegtijdig te herkennen en aan te pakken.

Hierbij komt de basisvakkennis om de hoek kijken. Zoals je vader vroeger in een oogopslag kon zien als er iets niet goed was met een kalf. Hij keek dan met het oog van de meester en keek als het ware door het kalf heen.

Iedere veehouder kan dit eigenlijk wel, alleen weet je soms niet goed waar dit op gebaseerd is. Hieronder wordt deze basiskennis eens op een rijtje gezet en uitgewerkt.

Om een ziek kalf te kunnen herkennen moet je eerst weten hoe een gezond kalf eruit hoort te zien en hoe het gedrag behoort te zijn.

Een gezond kalf:

• Is nieuwsgierig en alert
• Heeft een glanzend haarkleed
• Ziet er schoon uit
• Wil altijd (meer) melk drinken
• Heeft een rustige en regelmatige ademhaling
• Zie je per week groeien
• Heeft een goede ontlasting
• Heeft een goed gevulde buik

De belangrijkste waarnemingen die je bij ieder kalf het beste kunt doen zijn het kijken naar activiteit/ alertheid, structuur en kleur van de mest, haarkleed, ademhaling en eventuele pijnbeleving. Als deze observaties positief zijn is het kalf over het algemeen goed gezond.

Een ziek kalf daarentegen kan een of meerdere van de volgende symptomen laten zien:

Activiteit/alertheid/lusteloos

• Oren laten hangen
• Blijven liggen
• Niet of te weinig willen vreten en drinken
• Afzonderen van het koppel

Structuur en kleur van de mest

• Verkeerde kleur van de mest
• Diarree
• Bloed in de mest
• Slijm in de mest

Haarkleed

• Zichzelf bevuilen
• Dof haarkleed
• Lang en rechtopstaand haar
• Met de achterpoten achter de oren krabben

Ademhaling

• Onregelmatige ademhaling
• ‘Klappen’ met de ademhaling (longontsteking)
• Snotneus
• Hoesten

Pijn

• Met een kromme rug staan
• Met de kop in de flank liggen
• Kreupel lopen

Deze symptomen laten zien dat een kalf iets mankeert en het soort symptomen vertelt dan iets over de mogelijke oorzaken van het ziektebeeld. Symptomen die verband houden met bijvoorbeeld de ademhaling hebben een heel andere oorzaak als diarree symptomen.

Als je aan de hand van deze symptomen de oorzaak kunt achterhalen is het sneller mogelijk om een juiste behandeling te starten om het kalf weer zo snel mogelijk beter te krijgen.

Samenvattend zijn de belangrijkste basisvaardigheden van succesvol kalveren opfokken het weten hoe een gezond kalf eruit hoort te zien, wat de afwijkingen hiervan kunnen zijn, aan de hand van de symptomen de oorzaken van eventuele problemen te kunnen achterhalen en dan zo snel mogelijk de juiste behandelwijze te starten.

Als je deze basisvaardigheden goed onder de knie hebt kun je veel problemen voorkomen en hoef je misschien minder snel naar andere maatregelen te grijpen zoals het toepassen van antibiotica en het enten van de droge koeien.